زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

علی بن محسن تنوخی




ابوالقاسم علی بن مُحَسِّن، محدّث و قاضی در قرن پنجم زندگی می‌کرد.


۱ - پیشینه


وی در بصره به دنیا آمد.
[۱] خطیب بغدادی، تاریخ بغدادی، ج۱۲، ص۱۱۴.    
تاریخ دقیق ولادتش معلوم نیست. او نیز همچون پدرش علاوه بر منصب قضا، به کار در ضرابخانه نیز مشغول بود.
[۲] ابن شاکر کتبی، فوات الوفیات، ج۳، ص۶۰، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۷۳۱۹۷۴.    
در نقلِ حدیث، صدوق و در حُکمِ قضا بسیار محتاط بود.
[۳] خطیب بغدادی، تاریخ بغدادی، ج۱۲، ص۱۱۵.    


۲ - جایگاه علمی


وی شاگرد شریف مرتضی علم الهدی (متوفی ۴۳۶) و ابوالعلاء معرّی (متوفی ۴۴۹) و از استادان شیخ طوسی (متوفی ۴۶۰) بود.
[۴] عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۳، ص۴۰۲، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    
[۵] عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۳، ص۴۰۵۴۰۶، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    
ابن خلّکان
[۶] ابن خلّکان، وفیات الاعیان وأنباء أبناء الزمان، ج۴، ص۱۶۲.    
او را راوی اشعار بسیاری می‌داند و به نوشته افندی اصفهانی
[۷] عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۳، ص۴۰۴، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    
وی اشعار فراوانی نیز از حفظ داشت. منابع او را شاعر و ادیب معرفی کرده‌اند، اما از سروده‌های وی هیچ شعری نقل نشده است.
[۸] ابن خلّکان، وفیات الاعیان وأنباء أبناء الزمان، ج۴، ص۱۶۲.    
[۹] امین، أعیان الشیعه، ج۸، ص۳۰۰.    


۳ - عقاید مذهبی


او نیز در مذهب، معتزلی متمایل به شیعه بود،
[۱۰] ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، ج۱۵، ص۳۵۳، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/ ۱۹۹۲.    
اما علامه حلّی او را در شمار علمای اهل سنّت ذکر کرده است.
[۱۱] عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۳، ص۴۰۵۴۰۶، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    


۴ - تألیفات


به گفته ابن تغری بردی،
[۱۲] ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، ج۵، ص۵۸، قاهره (۱۳۸۳/ ۱۹۶۳).    
وی تألیفات سودمندی داشته و محسن امین
[۱۳] عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۳، ص۴۰۵۴۰۶، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    
او را مؤلف کتاب الطوالات معرفی کرده است. وی در ۴۴۷ درگذشت و خطیب بغدادی بر جنازه‌اش نماز خواند.
[۱۴] خطیب بغدادی، تاریخ بغدادی، ج۱۲، ص۱۱۵.    


۵ - فهرست منابع


(۱) آقابزرگ طهرانی، الذریعه.
(۲) ابن ابی الوفا، الجواهر المضیّة فی طبقات الحنفیة، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۱۳/ ۱۹۹۳.
(۳) ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، قاهره (۱۳۸۳/ ۱۹۶۳).
(۴) ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/ ۱۹۹۲.
(۵) ابن خلّکان، وفیات الاعیان وأنباء أبناء الزمان.
(۶) ابن شاکر کتبی، فوات الوفیات، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۷۳ـ۱۹۷۴.
(۷) ابن شهرآشوب، معالم العلماء، نجف ۱۳۸۰/ ۱۹۶۱.
(۸) ابن کثیر، البدایة و النهایة فی التاریخ، بیروت: دارالفکر العربی.
(۹) عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱ـ.
(۱۰) امین، أعیان الشیعه.
(۱۱) مُحسِّن بن علی تنوخی، نشوار المحاضرة و اخبار المذاکرة، چاپ عبود شالجی، بیروت ۱۳۹۱ـ۱۳۹۳/ ۱۹۷۱ـ۱۹۷۳.
(۱۲) عبدالملک بن محمد ثعالبی، یتیمة الدهر، چاپ مفید محمد قمیحه، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
(۱۳) حاجی خلیفه.
(۱۴) خطیب بغدادی، تاریخ بغدادی.
(۱۵) محمد زکی مبارک، النثر الغنی فی القرن الرابع، بیروت ۱۳۵۲/۱۹۳۴.
(۱۶) سرکیس، المعجم المطبوعات.
(۱۷) سمعانی، الانساب.
(۱۸) نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس المؤمنین، تهران ۱۳۵۴ ش.
(۱۹) یاقوت حموی، معجم الادباء، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/ ۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت.

۶ - پانویس

 
۱. ↑ خطیب بغدادی، تاریخ بغدادی، ج۱۲، ص۱۱۴.    
۲. ↑ ابن شاکر کتبی، فوات الوفیات، ج۳، ص۶۰، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۷۳۱۹۷۴.    
۳. ↑ خطیب بغدادی، تاریخ بغدادی، ج۱۲، ص۱۱۵.    
۴. ↑ عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۳، ص۴۰۲، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    
۵. ↑ عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۳، ص۴۰۵۴۰۶، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    
۶. ↑ ابن خلّکان، وفیات الاعیان وأنباء أبناء الزمان، ج۴، ص۱۶۲.    
۷. ↑ عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۳، ص۴۰۴، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    
۸. ↑ ابن خلّکان، وفیات الاعیان وأنباء أبناء الزمان، ج۴، ص۱۶۲.    
۹. ↑ امین، أعیان الشیعه، ج۸، ص۳۰۰.    
۱۰. ↑ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، ج۱۵، ص۳۵۳، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/ ۱۹۹۲.    
۱۱. ↑ عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۳، ص۴۰۵۴۰۶، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    
۱۲. ↑ ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، ج۵، ص۵۸، قاهره (۱۳۸۳/ ۱۹۶۳).    
۱۳. ↑ عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۳، ص۴۰۵۴۰۶، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    
۱۴. ↑ خطیب بغدادی، تاریخ بغدادی، ج۱۲، ص۱۱۵.    


۷ - منبع

دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «»، شماره۳۹۶۷.    


رده‌های این صفحه : تراجم | خاندان تنوخی | خاندان ها | درگذشتگان سده 5 (قمری) | علمای اهل سنت | علمای قرن چهارم | علمای قرن سوم




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.